«Για την επόμενη διετία σίγουρα είναι λογικό να αυξήσουμε την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη, μεγιστοποιώντας, αυξάνοντας κατά 50% την εξόρυξή του ώστε να μειώσουμε βραχυπρόθεσμα την εξάρτησή μας από το φυσικό αέριο» (www.protothema.gr 6/4/2022) αναγκάστηκε να δηλώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωστός πολέμιος της χρήσης λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Βέβαια το μονοπώλιο της αποστροφής στη χρήση λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας δεν ανήκει αποκλειστικά στη ΝΔ καθώς και ο ΣΥΡΙΖΑ κατά το διάστημα της δικής του διακυβέρνησης υπήρξε επίσης ορκισμένος εχθρός της χρήσης λιγνίτη.
Ταυτόχρονα πρέπει να επισημανθεί ότι η χρήση λιγνίτη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να συνδυαστεί εκ μέρους της Ελλάδας με το αίτημα για δωρεάν δικαιώματα εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα (CO2) καθώς η τιμή τους στο χρηματιστήριο ρύπων είχε χτυπήσει κόκκινο φλερτάροντας ακόμη και με τα 100 ευρώ/τόνος καθώς τις αρχές Φεβρουαρίου η τιμή ήταν 94,38 ευρώ/τόνος (www.energypress.gr 3/2/2022). Πάντως το τελευταίο διάστημα η τιμή των δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα στην ΕΕ παρουσιάζει έντονες διακυμάνσεις φτάνοντας στα 79,93 ευρώ/τόνος (κλείσιμο 11/4/2022) (www.iefimerida.gr 15/4/2022).
Δεδομένου ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με λιγνίτη επιβαρύνεται συνεχώς λόγω της υποχρέωσης αγοράς δικαιωμάτων αερίων ρύπων και όλα αυτά την ώρα που όπως προαναφέραμε η τιμή τους είχε πιάσει κόκκινο καθίσταται για άλλη μια φορά εξαιρετικά επίκαιρο το ζήτημα της διεκδίκησης δωρεάν δικαιωμάτων CO2 όπως ήδη ισχύει για την Πολωνία και τη Βουλγαρία.
Πρόκειται για ένα κεφαλαιώδες ζήτημα το οποίο παλεύουμε ήδη από το 2015 με συνεχείς μας παρεμβάσεις στην Ευρωβουλή και εκτός αυτής.
Ας σημειωθεί ότι η τιμή των δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα ήταν κάτω από 10 ευρώ/τόνος το διάστημα 2012-2017 όπως φαίνεται από τον Πίνακα 1. Έφτασε δε τα 62 ευρώ/τόνος στις αρχές Σεπτεμβρίου 2021 οπότε και είχαμε την ευκαιρία να αναλύσουμε το ζήτημα αυτό με άρθρο μας στην Υπέρβαση News το ΣΚ 18-19 Σεπτεμβρίου 2021 (σελ. 17-19).
Τελικά το άρθρο μας αυτό αποδεικνύεται για άλλη μια φορά εξαιρετικά επίκαιρο και ως εκ τούτου το παραθέτουμε αυτολεξεί:
«Δωρεάν δικαιώματα CO2 για τη ΔΕΗ εδώ και τώρα
Το ζήτημα των δωρεάν δικαιωμάτων CO2 για την ΔΕΗ αποτελεί πλέον κρίσιμο μέγεθος για την αντιμετώπιση της ραγδαίας αύξησης της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος.
Και αυτό γιατί στην Ελλάδα η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος τουλάχιστον κατά 50% υπόκειται στο πανάκριβο πλέον σύστημα εμπορίας ρύπων CO2 που έχει καθιερωθεί τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και Παγκόσμια.
Το ζήτημα των δωρεάν δικαιωμάτων CO2 το είχα θέσει επανειλημμένα κατά τη διάρκεια της θητείας μου στην Ευρωβουλή.
Το πρόβλημα για τη ΔΕΗ οξύνθηκε όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 15/7/2015 υπέβαλε πρόταση για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων για την περίοδο 2021-2030, με την οποία πρότεινε την αναθεώρηση της Οδηγίας 2003/87/ΕΕ, προβλέποντας δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπών αερίων στην ηλεκτροπαραγωγή για τα κράτη-μέλη με κατά κεφαλήν ΑΕΠ χαμηλότερο του 60% του μέσου όρου της Ε.Ε. με έτος αναφοράς το 2013.
Η εν λόγω πρόταση της Επιτροπής δεν συμπεριλάμβανε την Ελλάδα καθώς η χώρα μας ξεπερνούσε ελαφρώς το κριτήριο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ για το 2013 (62%), παρ’ ότι το πληρούσε για το 2014 (59,7%).
Γραπτή Ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Έτσι κατέθεσα Γραπτή Ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το θέμα αυτό στις 27 Μαΐου 2016 επισημαίνοντας ότι «όλες οι γειτονικές χώρες της Ελλάδας, με εξαίρεση την Ιταλία, δεν έχουν υποχρεώσεις για την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών αερίων για την ηλεκτροπαραγωγή, είτε επειδή δεν είναι μέλη της Ε.Ε. είτε επειδή απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή λόγω χαμηλού ΑΕΠ, γεγονός που δημιουργεί στρεβλώσεις στις περιφερειακές τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και στον ανταγωνισμό, και που αποτυπώνεται σε αυξημένες ελληνικές εισαγωγές ρεύματος, απειλώντας έτσι και τη βιωσιμότητα της ΔΕΗ».
Στο πλαίσιο αυτό ζήτησα η Επιτροπή να μεριμνήσει για την κατ’ εξαίρεση εκχώρηση δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών αερίων στην ηλεκτροπαραγωγή της Ελλάδας.
Στη συνέχεια όπως τόνισα στην Κοζάνη στις 9/7/2016 όπου συμμετείχα ως κεντρικός ομιλητής σε Ημερίδα που διοργάνωσε το Σωματείο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Σπάρτακος, κομβικό σημείο για την βιωσιμότητα της ΔΕΗ αποτελούσε και αποτελεί η εξαίρεση της Ελλάδας από τις υποχρεώσεις για την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών αερίων για την ηλεκτροπαραγωγή.
Παρέμβαση στην Επιτροπή Ενέργειας της Ευρωβουλής
Επιπλέον στις 12 Ιουλίου 2016 μιλώντας στην Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας της Ευρωβουλής για το θέμα της κατανομής δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών προς τη χώρα μας και τη ΔΕΗ ειδικότερα, επισήμανα ότι βάσει της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ, τα κράτη-μέλη της Ένωσης με κατά κεφαλήν ΑΕΠ χαμηλότερο του 60% του μέσου όρου της Ε.Ε. με έτος αναφοράς το 2013, απαλλάσσονται από την υποχρέωση της αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών αερίων. Ωστόσο, η Ελλάδα, παρ’ ότι ξεπερνά ελαφρώς το κριτήριο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ για το 2013 (62%), εντούτοις το πληροί για το 2014 (59,7%).
Έτσι, υπογράμμισα, το παρόν καθεστώς του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων πλήττει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών εταιριών, αφού οι γειτονικές χώρες της Ελλάδας απαλλάσσονται από τις αντίστοιχες υποχρεώσεις και μπορούν συνεπώς να παράγουν φθηνότερο ρεύμα.
Το γεγονός αυτό, συνέχισα, «ζημιώνει τη ΔΕΗ με 300 εκατομμύρια ευρώ ετησίως και δημιουργεί στρεβλώσεις στην περιφερειακή αγορά που αποτυπώνονται τόσο στις αυξημένες ελληνικές εισαγωγές ρεύματος όσο και στα αυξημένα τιμολόγια που πληρώνουν οι καταναλωτές σε μια φάση που η ενεργειακή φτώχεια πλήττει μεγάλη μερίδα του ελληνικού λαού.»
Γι’ αυτό το λόγο ζήτησα από τον Εισηγητή και τα μέλη της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας της Ευρωβουλής να υπερψηφίσουν τις τροπολογίες που είχα καταθέσει για την αναθεώρηση της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ προκειμένου αφενός μεν να συνυπολογίζεται και το κατά κεφαλή ΑΕΠ του έτους 2014 για την απαλλαγή των κρατών μελών από τις υποχρεώσεις αυτές, όπως είναι εν προκειμένω η περίπτωση της Ελλάδας και αφετέρου να μπορεί και η χώρα μας να ενταχθεί για χρηματοδότηση στο Ταμείο για τη Στήριξη Εκσυγχρονισμού των Ενεργειακών Συστημάτων και Βελτίωσης της Ενεργειακής Απόδοσης στα κράτη μέλη της Ένωσης.
Σημειωτέον ότι κατά την παραπάνω συνεδρίαση της εν λόγω Επιτροπής της Ευρωβουλής ήμουν και ο μοναδικός Έλληνας ευρωβουλευτής που τοποθετήθηκα για το ζήτημα αυτό.
Κατάθεση τροπολογιών
Επιπλέον στις 15 Ιουνίου 2016 κατέθεσα και τις παραπάνω σχετικές τροπολογίες με στόχο να συνυπολογίζεται το κατά κεφαλή ΑΕΠ του έτους 2014 για την απαλλαγή των κρατών μελών από τις υποχρεώσεις του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων.
Με τις εν λόγω τροπολογίες μου επιτυγχανόταν η ελάφρυνση των λογαριασμών που πλήρωναν οι Έλληνες καταναλωτές στη ΔΕΗ καθώς και η ένταξη της Ελλάδας στο «Ταμείο Εκσυγχρονισμού των Ενεργειακών Συστημάτων και της Βελτίωσης της Ενεργειακής Απόδοσης», γεγονός που σήμαινε ότι από εκεί μπορούσαν να υπάρξουν χρηματοδοτήσεις της ΔΕΗ για να γίνει εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων και να μειωθεί η ατμοσφαιρική ρύπανση πάντα σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση των σημαντικών λιγνιτικών αποθεμάτων μας, που αποτελούν συγκριτικό πλεονέκτημα για την χώρα μας.
Ομιλία στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο
Ακολούθως στις 13/02/2017 μιλώντας στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο ζήτησα την υπερψήφιση των τροπολογιών που είχα καταθέσει εκ μέρους της Ομάδας των Ευρωπαίων Αντιφεντεραλιστών και με την οποία ζητούσα την εξαίρεση της Ελληνικής ηλεκτροπαραγωγής από τις υποχρεώσεις του Ευρωπαϊκού Συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων.
Όπως επισήμανα «για να λειτουργήσει ορθά ο ανταγωνισμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να μην επιβάλλονται δυσμενείς όροι στην Ευρωπαϊκή βιομηχανία σε σχέση με την παγκόσμια πραγματικότητα ιδίως αναφορικά με το κόστος ενέργειας».
Και συνέχισα: « Σε μια περίοδο που η κυβέρνηση Τραμπ απειλεί να ακυρώσει τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και η Κίνα συνεχίζει ακατάπαυστα την μόλυνση του περιβάλλοντος η Ευρωπαϊκή Ένωση όπως είδαμε στην προηγούμενη συζήτηση αποφάσισε τη δραστική μείωση των ανθρακούχων εκπομπών. Με την απόφαση αυτή πλήττεται η ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής οικονομίας. Οδηγείται σε οικονομική αδυναμία λειτουργίας η ΔΕΗ, κινδυνεύει με κλείσιμο ολόκληρη η Ελληνική τσιμεντοβιομηχανία που απασχολεί 13.000 εργαζομένους και πλήττεται η Ελληνική ναυτιλία». Καταλήγοντας είπα: «Κατέθεσα λοιπόν τροπολογίες στην προηγούμενη συζήτηση και ζήτησα να εξαιρεθεί και η Ελλάδα με βάση το άρθρο 10C της Οδηγίας 2003/87 από τις υποχρεώσεις του Ευρωπαϊκού Συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων διότι ως έτος βάσης πρέπει να ληφθεί το 2014 όταν η Ελλάδα είχε ΑΕΠ κατώτερο του 60% της Ένωσης. Δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστικά πολιτική ανταγωνισμού όταν διαλύεται η Ελληνική βιομηχανία και η ευρωπαϊκή βιομηχανία με όλες αυτές τις αντιλήψεις περί δήθεν προστασίας του περιβάλλοντος».
Δυστυχώς όμως οι εν λόγω τροπολογίες μου απορρίφθηκαν στη σχετική ψηφοφορία που έγινε στις 15/2/2017 στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο παρότι συγκέντρωσαν πάνω από 200 θετικές ψήφους.
Ακολούθησαν πολλές παρεμβάσεις μου για το ζήτημα αυτό στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο μεταξύ των οποίων και αυτή στις 5/2/2018.
Στα ύψη η σημερινή τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος
Καθώς η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος χτυπάει κόκκινο όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως εντείνονται οι ανησυχίες για αύξηση της ενεργειακής φτώχειας.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην συνέντευξη τύπου που έδωσε την Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου (2021) στο πλαίσιο της ΔΕΘ απέδωσε την αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα στο ράλι της τιμής του φυσικού αερίου.
Παρέλειψε όμως κάτι εξίσου σημαντικό. Και αυτό δεν είναι άλλο από την εκτόξευση της τιμής των δικαιωμάτων ρύπων CO2 διεθνώς.
Έτσι «η τιμή των δικαιωμάτων ρύπων CO2, στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών αέριων ρύπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του μεγαλύτερου στον κόσμο, σκαρφάλωσαν στα 62 €/τόνο, μια ανάσα από το ιστορικό υψηλό» (www.energypress.gr 8/9/2021), όπως φαίνεται και στον Πίνακα 1 .
Το κόστος ρύπων CO2 επιβαρύνει σημαντικά την ηλεκτροπαραγωγή της ΔΕΗ. Έτσι σύμφωνα με στοιχεία της ΔΕΗ η επιχείρηση μόνο κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021 πλήρωσε για δικαιώματα ρύπων CO2 το ποσό των 138,5 εκατ. ευρώ και αυτό όταν η τιμή ήταν στα 31,7 ευρώ ανά τόνο CO2 (www.kathimerini.gr 28/5/2021).
Αυτό σημαίνει ότι για φέτος η ΔΕΗ αναμένεται να καταβάλει για δικαιώματα ρύπων CO2 πάνω από 850 εκατ. ευρώ.
Επομένως μια σημαντική παράμετρος για την αντιμετώπιση της ραγδαίας αύξησης της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος είναι η εξαίρεση της ελληνικής ηλεκτροπαραγωγής και κυρίως της ΔΕΗ από την καταβολή δικαιωμάτων ρύπων CO2 μέχρι το 2030, όπως ακριβώς συμβαίνει ήδη με την βουλγαρική και την πολωνική ΔΕΗ.
Καθώς λοιπόν σήμερα περίπου το 50% της ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα υπόκειται στην πληρωμή δικαιωμάτων ρύπων CO2, που όπως προαναφέρθηκε φέτος θα έχουν κόστος για την ΔΕΗ άνω των 850 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο θα μετακληθεί στους καταναλωτές, είναι προφανές ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει σε άμεση διαπραγμάτευση σε επίπεδο ΕΕ για την εξαίρεση της ελληνικής παραγωγής από την υποχρέωση καταβολής δικαιωμάτων ρύπων CO2.
Αυτό μπορεί να γίνει με την επανακατάθεση των ως άνω τροπολογιών μου με στόχο την τροποποίηση των άρθρων 10γ και 10δ της Οδηγίας 2018/410 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Μαρτίου 2018.
Άλλωστε ακόμη και σήμερα η Πατρίδα μας έχει κατά κεφαλήν ΑΕΠ χαμηλότερο του 60% του μέσου όρου της Ε.Ε. Αυτό πιστοποιήθηκε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο από το ίδιο το Συμβούλιο της ΕΕ στις 17/6/2021 το οποίο εγκρίνοντας το σχέδιο «Ελλάδα 2.0.» επισήμανε ότι η Πατρίδα μας το 2019 είχε κατά κεφαλής ΑΕΠ που αντιστοιχούσε στο 55% του μέσου όρου της ΕΕ.
Μόνο έτσι θα αντιμετωπιστεί η εντεινόμενη ενεργειακή φτώχεια στην Ελλάδα».
Αυτά λοιπόν υποστηρίζαμε έγκαιρα ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2021 πριν καν εκτιναχθεί το πληθωριστικό τσουνάμι και πολύ πριν βεβαίως από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία.
Όμως όπως συμβαίνει συνήθως στην χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας «στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα»
